تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث امکان پذیر است؟

بر اساس قانون ارث، برای این که انحصار وراثت انجام شود باید اطلاعات تمامی ورثه در ورقه استهشادیه آورده شود و سه شاهد باید این ورقه را امضا کنند. حال سوال این است که آیا تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث امکان پذیر است یا خیر؟ قانون ارث در این باره اطلاعات متفاوتی بیان کرده است که می‌توان در مواقعی این چنین از این قانون استفاده کرد. به دلیل این که در هنگام تقسیم ارث، این موضوع اهمیت زیادی پیدا می‌کند، تصمیم داریم در این مقاله درباره تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث  صحبت کنیم.

صدور انحصار وراثت  بدون حضور یکی از وراث

در صورتی که ورثه به هر دلیل برای تقسیم ارث در شورای حل اختلاف حضور نداشته باشند یا مدارک خود را جهت انجام مراحل انحصار وراثت انجام ندهند، باید فردی که متقاضی انحصار وراثت است در تمامی مراحل را به تنهایی انجام دهد. در واقع خودداری یکی از ورثه از عدم تحویل مدارک یا حاضر نشدن در جلسه  صدور انحصار وراثت مانع از صدور گواهی انحصار وراثت نمی‌شود و شورای حل اختلاف با توجه به اختیاراتی که دارد انحصار ورثه را بدون حضور دیگر وراث می‌تواند انجام دهد. برای این منظور شورای حل اختلاف اسامی تمامی وراث را از سازمان ثبت احوال استعلام می‌گیرد .

آیا برای درخواست انحصار وراثت همه وراث باید اقدام کنند؟

در صورتی که ورثه چند نفر است هر کدام از آن‌ها می‌توانند برای تقسیم ارث اقدام کنند و نیازی نیست که هر کدام به تنهایی این کار را انجام دهند. روش معقول این است که یکی از وراث به نمایندگی از تمامی آن‌ها مراحل انحصار وراثت را انجام دهد تا نیازی به حضور تمامی ورثه نباشد. اگر هیچ کدام از وراث حاضر به درخواست انحصار وراثت و تقسیم ارث نباشد، افرادی که ذینفع هستند می‌توانند درخواستی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مبنی بر تقسیم ارث به ثبت برساند. تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث حتی در صورتی که فردی غیر از ورثه تقاضای صدور حصر ورثه را دارد، امکان پذیر است.

تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث

بعد از این که درخواست انحصار وراثت انجام شد از دو طریق می‌توان درخواست تقسیم ارث را داشت. در واقع پاسخ به این سوال که بعد از انحصار وراثت چه باید کرد این است که نوبت به تقسیم ارث می‌رسد. برخی از وراث با توافق یکدیگر با همان گواهی حصر ورثه تقسیم را انجام می‌دهند و برخی از وراث به دادگاه مراجعه می‌کنند. حال اگر در این بین یکی از وراث حضور نداشته باشد یا به عبارتی غایب مفقودالاثر باشد امکان تقسیم ارث بدون مراجعه به دادگاه امکان پذیر نیست. بنابراین باید بین این دو فرض تفاوت قائل شد:

• تقسیم ارث بدون مراجعه به دادگاه

براساس قانون و همان طور که بیان شد اگر یکی از وراث حضور نداشته باشد یا این که محجور شده باشد نمی‌توان تقسیم ارث فقط با گواهی حصر ورثه انجام داد و باید تمام وراث باید به دادگاه مراجعه کنند. البته توجه داشته باشید که مالیات بر ارث باید توسط ورثه پرداخت شود. تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث  با گواهی انحصار وراثت به تنهایی کافی نیست.

• قسمت کردن ارث با مراجعه به دادگاه

هنگامی به دادگاه مراجعه می‌شود که یکی از وراث غایب مفقودالاثر یا محجور باشد. حتی در مواردی که وراث برای تقسیم ارث با یکدیگر اختلاف دارند، باید به دادگاه مراجعه کنند. در این صورت یکی از وراث می‌توانند به دادگاه مراجعه نمایند و درخواست تقسیم ارث را داشته باشند. اگر تمامی وراث در جلسه رسیدگی حضور نداشته باشد؛ دادگاه حکم غیابی صادر خواهد کرد و مقدار ارث هر کدام از وراث را تعیین می‌کند  بنابراین عدم حضور یکی از ورثه مانع از تقسیم ارث نمی‌شود. البته این نکته را توجه داشته باشید که فردی غایب است می‌تواند به یکی از وراث یا به وکیل ارث در کرج وکالت بدهد تا وکیل در دادگاه حضور پیدا کند.

این نکته مهم را توجه داشته باشید که در صورتی که یکی از وراث نسبت به صدور حکم تقسیم ارث اعتراض داشته باشد می‌توانند نسبت به حکم صادر شده، درخواست تجدید نظر خواهی و فرجام خواهی را بدهند. بنابراین افرادی که حکم آن‌ها به صورت غیابی صادر شده است امکان تجدید نظر خواهی را دارند.

تا چه میزان انحصار وراثت در تقسیم ارث اجباری است؟

فلسفه اصلی انحصار وراثت مشخص شدن تمامی وراث قانونی و شرعی متوفی است بنابراین یکی از وراث باید به نمایندگی از سایر ورثه مراحل انحصار وراثت را انجام دهند. اگر ورثه قصد داشته باشند اموال متوفی را بین خودشان تقسیم کنند، باید سند مالکیت را انتقال دهند و دارایی‌های متوفی اگر در بانک باشد باید بین ورثه تقسیم شود. در صورتی که انحصار وراثت انجام نشود، امکان دریافت دارایی‌های متوفی از بانک و انتقال اسناد رسمی وجود ندارد. بنابراین وراث چاره‌ای به جز طی مراحل حصر ورثه را ندارند.

وجود وصیت نامه در تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث

در صورتی که یکی از وراث علت عدم حضور خود را برای جلسات رسیدگی به تقسیم ارث وجود وصیت نامه ذکر کند و بیان کند که ارث تقسیم شده بر اساس وصیت نامه متوفی نبوده است؛ باید مراتب اعتراض خود را به دادگاه برساند. در این صورت ابتدا دادگاه وظیفه دارد قانونی بودن وصیت نامه را بررسی کند و اگر به روش قانونی تنظیم شده بود باید مابقی اموال را بین ورثه تقسیم نماید.

جمع بندی

حصر وراثت بدون حضور یکی از وراث امکان پذیر است اما برای تقسیم ارث باید حتما از طریق دادگاه عمل کنید تا قاضی حکم غیابی صادر کند. فردی که در دادگاه حضور ندارد امکان درخواست تجدید نظر خواهی را دارد اما بهتر است که ابتدا از مشاوره رایگان حقوقی  برای نحوه انجام تجدید نظر خواهی با توجه به قانون ارث، استفاده کند بنابراین تقسیم ارث بدون حضور یکی از وراث با رای دادگاه امکان پذیر است.

توصیه می‌شود برای انجام امور مربوط به تقسیم ارث از وکلای با تجربه ارث مشورت و راهنمایی بخواهید تا سردرگمی‌های احتمالی در آینده کاهش پیدا کند. حتی اگر نگرانی در خصوص تقسیم ارث و نحوه طرح دادخواست در دادگاه را دارید می‌توانید از وکلای با تجربه ارث در کرج وکیل کمک بخواهید تا مراحل دعوای شما را در دادگاه پیگیری نمایند.

سوالات متداول

آیا امکان محروم کردن از ارث وجود دارد؟

خیر، ارث بین وراث بر اساس قانون ارث تقسیم می‌شود و نمی‌توان ورثه را از ارث محروم کرد.

در چه صورت وارث از متوفی ارث نمی‌برد؟

اگر وارث مورث خودش را به قتل رسانده باشد امکان ارث بردن از او وجود ندارد.