عزل قیم و بررسی شرایط آن بر اساس قانون

در مواردی که فردی از جنون رنج می‌برد یا محجور است دادگاه برای او فردی را به عنوان قیم انتخاب می‌کند. انتخاب قیم برای انجام امور اداری و تصرف در اموال محجور نیاز است به این خاطر که او به تنهایی نمی‌تواند این کارها انجام دهد. برای این که فرد قیم بتواند وظیفه خود را انجام دهد باید شرایطی را داشته باشد. در صورتی شرایطی که برای قیم تعیین شده باشد، از بین برود نیاز به عزل قیم است. در این مقاله درباره نکات و شرایط قانونی قیم و نحوه عزل او بر اساس قانون بیشتر صحبت می‌شود.

قیم به چه کسی گفته می‌شود و منظور از عزل شخص قیم چیست؟

شخصی که سرپرستی افراد محجور را برعهده دارد قیم نامیده می‌شود. شخصی که به عنوان سمت قیم انتخاب می‌شود؛ معمولا از خانواده و خویشاوندان محجور است و آن هم در صورتی است که فرد ولی یا سرپرست نداشته باشد.

انتخاب یک نفر قیم به عنوان سرپرست برای فرد محجور ضروری است به این خاطر که او نمی‌تواند در اموالی که دارد تصرف داشته باشد و اگر این اجازه به او داده شود ممکن است که اموالش را یک شبه نابود نماید یا سود جویان باعث فریب او شوند.

اگر فردی که به عنوان قیم شخص محجور شناخته می‌شود؛ ویژگی‌ها و صفاتی را نداشته باشد، امکان عزل او وجود دارد. برای مثال خیانت در امانت، سرقت، امانت دار نبودن و سایر صفات و ویژگی‌ها باعث عزل او خواهد شد. عزل شخص قیم به دستور دادگاه انجام می‌شود و نیاز است که شخصی ابتدا از دادگاه تقاضای عزل را نماید. کسی که تقاضای عزل شخص قیم از دادگاه را دارد؛ می‌تواند ذی‌ نفع یا خود محجور یا دادستان باشد. در خصوص مباحث مربوط به ارث فردی که محجور شده است؛ توصیه می‌شود از وکیل ارث در کرج سوال شود. اما به طور کلی مانند شرایط عادی ارثیه او تقسیم می‌شود یعنی نیاز به طی مراحل انحصار وراثت است.

شرایط عزل قیم بر اساس قانون

در قانون موارد و شرایطی وجود دارد که اگر آن‌ها تحقق پیدا کند می‌توان درخواست عزل شخص قیم را داشت. در ادامه این شرایط و موارد بیشتر بررسی خواهند شد:

• برای قاضی دادگاه وجود صفت امانت در قیم بسیار اهمیت دارد. در صورتی که بعد از مدتی از انتخاب قیم مشخص شود که قیم به اندازه کافی امین نیست امکان عزل او وجود دارد.
• اگر شخص قیم نتواند امور مربوط به محجور را انجام دهد باید عزل شود یا انجام برخی از کارهای غیرقانونی هم باعث عزل او خواهد شد. برای مثال ممکن است که او کار غیرقانونی مانند سرقت یا خیانت در امانت انجام داده باشد یا این که جرایمی را انجام داده باشد که باعث حبس او شده باشد. نه تنها این جرایم بلکه برخی جرایمی مانند اعمال منافی عفت، جنحه نسبت به اطفال هم باعث می‌شود صلاحیت قیم از بین برود.
• گاهی اوقات خود قیم اعلام می‌کند که دیگر توانایی اداره امور محجور را ندارد به همین دلیل از دادگاه تقاضا دارد که شخص دیگری را برای امور قیمومیت انتخاب کند. همچنین در صورتی که او ورشکسته شده باشد، نمی‌تواند به عنوان قیم فعالیت داشته باشد.

سایر شرایط و موارد عزل قیم

علاوه بر مواردی که در قسمت قبل ذکر شد، شرایط دیگری هم شامل عزل شخص قیم می‌شود که در ادامه بیان خواهد شد:

• نیاز است که حساب دارایی‌ها و اموال فرد محجور هر ساله برای دادستان اعلام شود. نه تنها اعلام این حساب‌ها ضروری است بلکه باید شخص قیم برای ارائه تضمین باید در دادگاه حاضر شود. اگر شخص قیم گزارش این حساب‌های مالی را ارائه نکند یا این که تضمین مناسب در دادگاه ندهد یا برای ارائه تضمین در دادگاه حاضر نشود، باعث عزل او خواهد شد.
• اگر در حساب دارایی‌ها و اموال محجور، برخی از اموال متعلق به او توسط قیم ذکر نشود که در این از مصادیق خیانت در امانت به شمار خواهد آمد و از سمتی که دارد عزل خواهد شد.
• در تمامی این مواردی که در بالا بیان شد نیاز است با تنظیم دادخواستی عزل قیم اقدام شود. بهتر است ابتدا از مشاوره رایگان حقوقی جهت دریافت مشاوره استفاده کنید.

موارد عزل قیم به صورت خود به خودی

گاهی اوقات شرایطی به وجود می‌آید که نیاز به تنظیم دادخواست به دادگاه نیست بلکه شخص قیم به صورت خود به خودی عزل خواهد شد که به این عمل منعزل شدن قیم گفته می‌شود. در انعزال یا منعزل شدن قیم نیاز به رخ دادن یک سبب است. به این معنا که با رخ دادن یک سبب سمت او زایل خواهد شد و پس از آن او از سمتی که دارد برکنار خواهد شد.

• با سفیه و مجنون شدن قیم، او از سمتی که دارد به صورت خود به خودی برکنار خواهد شد.
• در صورتی که سفاهت فرد محجور از بین برود دیگر نیاز به حضور قیم نخواهد بود بنابراین او به صورت خود به خودی عزل خواهد شد.

باطل کردن قیم نامه برای عزل قیم

بلافاصله بعد از این که شرایط عزل قیم تحقق پیدا کرد نیاز به باطل کردن قیم نامه است به همین دلیل باید مراحل قانونی را برای انجام باطل کردن قیم نامه انجام داد:

فردی که ذینفع محسوب می‌شود یا خود محجور می‌تواند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی درخواست خود را ثبت کند. توجه داشته باشید که داشتن کد ثنا نیاز است و اگر این کد را ندارید می‌توانید در همان دفتر خدمات درخواست بدهید تا برایتان در این سامانه ثبت نام نمایند. هزینه دادرسی باید پرداخت شود و دادخواست شما به دادگاه صالح ارسال خواهد شد. علت اصلی ابطال قیم نامه جلوگیری از سوء استفاده‌های احتمالی خواهد بود.

عزل قیم در کرج وکیل

برای تنظیم دادخواست و ثبت آن در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی  مشورت با یک وکیل ضروری است. تنظیم یک دادخواست حرفه‌ای با کمک یک وکیل می‌تواند دادگاه را اقناع کند که محجور دیگر نیازی به قیم ندارد یا این که قیم  صلاحیت نگه‌داری از شخص محجور را نخواهد داشت. گروه وکلای کرج وکیل متشکل از وکلای حرفه‌ای به شما در تنظیم دادخواست مناسب یاری خواهد کرد. علاوه بر آن به این خاطر که وکیل مربوطه دعاوی محجوریت و قیمومیت را به صورت تخصصی دنبال می‌کند و به همین دلیل دیگر نیازی به حضور شما در دادگاه نیست.

جمع بندی

انتصاب قیم برای تمامی افرادی که از محجوریت رنج می‌برند ضروری است. به این خاطر که در امور مالی مربوط به محجور، او توانایی تشخیص امور درست را از نادرست ندارد و به همین دلیل این امکان که اموالش را تلف کند وجود دارد.

سوالات متداول

چه هنگامی دادگاه می‌تواند اقدام به انتصاب قیم برای محجور نماید؟

به محض این که نشانه‌های محجوریت در شخص ظاهر شود، می‌توان از دادگاه تقاضای نصب قیم را داشت.

چه زمانی نیاز به وجود قیم است؟

در صورتی که طفل یا فرد مجنون ولی قهری نداشته باشد نیاز به تعیین قیم است.