معنای دقیق خسارت معنوی و شرایط دریافت آن

یکی از انواع خسارت‌هایی که ممکن است که به شخص دیگری وارد شود؛ خسارت معنوی است که درخصوص آن ممکن است سوالات زیادی برای افراد به وجود آیند. ممکن است آبروی شخصی به وسیله عمل شخص دیگری برود یا این که از او حتک حرمت شود. در این صورت سوال این است که آیا این موارد باعث می‌شود که بتوان از شخص در دادگاه شکایت کرد و این خسارت را دریافت کرد یا خیر؟ توصیه می‌شود برای دریافت پاسخ مشاوره حقوقی بگیرید و تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

معنای دقیق خسارت معنوی

با این که در خصوص این خسارت در قانون ایران صحبت شده است؛ اما هنوز کسی معنای دقیق آن را نمی‌داند و حتی مصادیق آن مبهم است. به طور کلی تمامی خساراتی که به حیثیت و شخصیت یک شخص وارد می‌شود؛ به معنای خسارات غیرمادی و معنوی به حساب می‌آید. معمولا در این نوع خسارت، ضرر و زیان‌ها عاطفی است نه این که به یک شخص صدمه فیزیکی وارد شود. این نوع از خسارات می‌تواند مصادیق زیادی داشته باشد:

• خسارت عاطفی و معنوی که باعث برخی از آسیب‌های اجتماعی می‌شود که می‌تواند باعث از دست دادن توانایی فرد و همچنین قطع امید از زندگی شخص شود.
• صدمه به احساسات و عواطف و علاقه‌ مانند خسارت به ارزش‌هایی که به آن علاقمند هستید و باورها، صدمه به زیبایی و ..
• زیان و خساراتی که ممکن است به شهرت یک شخص وارد شود و شخصیت او را هدف قرار دهد. مانند این که به حریم شخصی فردی تجاوز شود یا این که آزادی او سلب شود یا این که به احساساسات شخص لطمه وارد گردد.
• با این حال در تبصره ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص ضرر و زیان معنوی این گونه بیان شده است که این نوع از زیان همان صدمات روحی و هتک حیثیت به اعتبار شخصی و خانوادگی و اجتماعی یک شخص است.

قابل دریافت بودن خسارت معنوی

برخی از افراد در خصوص زیان معنوی اینطور بیان می‌کنند که قانون گذار هیچ قانونی در این باره قرار نداده است و به همین دلیل به نظر می‌رسد که این نوع از خسارت قابل دریافت نیست. اما با این حال در این خصوص قانونی وجود دارد که ثابت می‌کند امکان زیان معنوی به خصوص در مواردی که جرمی اتفاق افتاده است و این زیان ناشی از جرم است؛ قابل دریافت است.

• در اصل ۱۷۱ قانون اساسی در خصوص جبران خسارت معنوی این گونه بیان شده است که اگر قاضی در تفسیر حکمی یا موضوعی به شخصی ضرر مادی یا معنوی ایجاد شود در صورتی که فرد مقصر باشد ضامن است.
• اصل ۲۲ قانون اساسی هم این گونه بیان کرده است که حییثیت و جان و مال، مسکن، شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر این که قانون اجازه داده باشد.
• بر اساس ماده ۱ مسئولیت مدنی هر گاه شخصی به جان و مال و سلامیتی و آزادی و حیثیت و همچنین شهرت تجارتی شخصی دیگر صدمه وارد کند و باعث خسارت‌های مادی یا معنوی به او شود؛ مسئول خواهد بود.
• طبق ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری شاکی می‌تواند هم زیان مادی و هم زیان معنوی را دریافت کند.
• ممکن است که متهم با گذاشتن قرار وثیقه آزاد شود؛ با این حال جای نگرانی وجود ندارد و این آزادی موقت و مشروط است.

شرایط دریافت خسارت معنوی

آن چیزی که در خصوص خسارت معنوی مشخص است این است که ناشی از فعل شخصی دیگر این نوع خسارت انجام می‌شود که فعل آن شخص مجرمانه است. بنابراین به نظر می‌رسد که باید یک فعل زیان بار انجام شده باشد. بنابراین باید فعل زیان بار شخص مشخص شود. از طرفی دیگر نیاز است که بین فعل شخص و آن خسارت یک رابطه سببیت وجود داشته باشد. برای مثال ممکن است شخص «الف» عملی زیان باری انجام دهد که در اثر عمل زیان بار او فرد «ب» دچار یک ضرر معنوی شده باشد امکان دریافت خسارت ناشی از فعل شخص «الف» وجود دارد در غیر این صورت خیر. بنابراین سه نکته باید در نظر گرفته شود:

• فعل زیان بار انجام شده باشد.
• ضرری معنوی به شخص وارد شود.
• زیان معنوی ناشی از فعل زیان بار باشد.

مطالبه خسارت معنوی

در خصوص مطالبه این خسارت نیاز است که به برخی از نکات توجه داشته باشید. اولا که توجه کنید که شما می‌تواند خسارت خود را اگر ناشی از جرمی است؛ هم مطالبه کنید. در این صورت نیاز است که ابتدا به عنوان شاکی در خصوص خود جرم شکایت خود را به ثبت برسانید و سپس در خصوص خسارت‌های معنوی وارده از جرم دادخواست دیگری ثبت کنید و به همان دادگاه کیفری ارسال کنید.

همچنین امکان دریافت زیان به صورت معنوی از طریق ثبت دادخواست در دادگاه حقوقی هم وجود دارد و در صورتی که اثبات شود، شما امکان دریافت زیان و ضرر معنوی را خواهید داشت. اما باید توجه داشته باشید که زیان معنوی صرفا به صورت دریافت پول یا یک مبلغی نیست و به طور کلی می‌تواند به دو صورت باشد.

جبران خسارت به شیوه مالی

در اولین روش امکان دریافت خسارت در قالب پول یا مالی وجود دارد. با این حال این که چه مقدار باید به زیان دیده وارد شود ممکن است اختلاف ایجاد کند به این خاطر که معیار مشخص و معینی وجود ندارد و قاضی دادگاه باید با توجه به شواهد این مقدار را اعلام کند. آن دسته از افرادی که هنوز به دادگاه مراجعه نکرده‌اند می‌توانند با مشاوره تلفنی وکیل آنلاین در خصوص نحوه جبران این خسارت و جمع آوری ادله و مدارک از او سوال نمایند.

دریافت خسارت غیر مالی

گاهی اوقات ممکن است که قاضی حکم دهد که خسارت وارده به شخص به صورت غیرمالی وارد شود. این نوع از جبران خسارت به این صورت است که فردی که زیان زده است باید به صورت رسمی از شاکی عذرخواهی کند یا این که اوضاع و احوال را به حالت سابق برگرداند.

جمع بندی

با این که امکان مطالبه خسارت از نوع معنوی وجود دارد اما در بسیاری از موارد سختی اثبات آن باعث می‌شود که بسیاری از اشخاص به دنبال آن نروند. اگر خسارت به مالی جبران شود باز هم امکان این که بتواند فرد ضرر دیده را تسکین دهد؛ وجود ندارد. با این حال ضررهایی که به صورت معنوی به یک شخص وارد می‌شود؛ به یک صورت و روش مشخص نیست و دادگاه باید نحوه جبران این نوع خسارت را مشخص کند.

یاد آوری این نکته ضروری است که در هر مرحله از دعوا نیاز است که وکیل انتخاب شود تا در خصوص جزئیات پرونده بتواند به شما کمک کند. گروه وکلای کرج وکیل با وکلای با تجربه و متخصص در خصوص زیان‌های معنوی؛ کمک فراوانی به موکلان می‌نماید.

سوالات متداول

در چه صورت امکان مطالبه ضررهای معنوی وجود دارد؟ نیاز است که این نوع زیان اثبات شود بنابراین با مراجعه به وکیل و در صورتی که قابل انتساب به شخص معینی است امکان مطالبه آن وجود دارد.

انواع روش‌های مطالبه خسارات معنوی چگونه است؟ با توجه به نوع خسارات می‌توان هم به صورت مالی و عم غیر مالی این خسارت را دریافت کند. در شیوه غیرمالی می‎توان حکم را در جراید و روزنامه‌ها هم درج کرد یا این که به عذرخواهی بسنده کرد.