شیربها در قانون به چه صورت است؟ آیا الزامی دارد؟

بسیاری از خانواده‌های ایرانی رسم دارند که در مراسم ازدواج شیربها دریافت کنند. شیربها در قانون وجود ندارد و همانطور که بیان شد فقط در رسم و رسومات برخی از خانواده‌هاست. با این حال اکنون بسیاری از خانواده‌ها از دادن شیربها خودداری می‌کنند و شاید مانند گذشته پررنگ نباشد اما همانگونه که می‌دانید هنوز هم خانواده‌هایی هستند که از رسم شیربها استفاده می‌کنند. در این مقاله با نکات قانونی شیربها بیشتر آشنا می‌شویم.

منظور از شیربها در قانون چیست؟

باید بدانید که شیربها مقدار مبلغی است که خانواده داماد به خانواده عروس در روز عروسی و یا زودتر از آن پرداخت می‎‌کند. در واقع علت پرداخت شیربها به صورت واضح مشخص نیست و افرادی که چنین رسمی دارند بیان می‌کنند که این مبلغ در واقع هدیه‌ای است که خانواده داماد به عروس می‌دهد. پرداخت این پول در همه‌ی مناطق کشور رایج نیست و فقط برخی از اشخاص هنوز این رسم را دارند.

برخی از افراد درباره مقدار شیربها سوال می‌پرسند به همین دلیل نیاز است که بدانید در قانون ایران چیزی به نام شیربها وجود ندارد و پرداخت آن عرفی است. به این معنا که به رسم و رسومات خانواده‌ها بستگی دارد و در صورتی که خانواده‌ها راضی باشند می‌توان مبلغی را به عنوان شیربها به عروس پرداخت کرد. با این حال برخی سعی دارند پرداخت شیربها را به صورت قانونی توجیه نمایند که در ادامه بیان می‌شود.

علت پرداخت شیربها در قانون توسط خانواده داماد

اگرچه که هنوز در خصوص دریافت شیربها ابهاماتی وجود دارد ولی همان گونه که می‌دانید برخی از آن به عنوان هدیه یاد می‌کنند که خانواده داماد به خانواده عروس پرداخت می‌کند. با این حال رسم و رسوماتی که در هر منطقه وجود دارد؛ متفاوت است و هر شخص به صورت متفاوتی دریافت و پرداخت آن را تقسیر می‌کند. با این حال برخی از کارشناسان حقوقی بیان کرده‌اند که سه دلیل می‌تواند به عنوان دلایل اصلی پرداخت شیربها باشد که در ادامه این سه دلیل را بررسی کرده‌ایم:

شیربها در قانون به عنوان جهیزیه

یکی از دلایل اصلی شیربها ممکن است کمک مالی برای تهیه جهیزیه باشد. به عبارتی دیگر بسیاری از خانواده‌ها در هنگام دریافت جهیزیه بیان می‌کنند که هدف اصلی آن‌ها این است که بتوانند جهیزیه را به صورت کامل تهیه کنند. همانطور که می‌دانید تهیه جهیزیه بر اساس عرف بر عهده خانواده عروس است و از نظر قانونی متعلق به دختر است و حتی اگر ازدواج آن‌ها منجر به طلاق شود؛ دختر می‌تواند جهیزیه را مسترد کند. برخی می‌گویند شیربها به این علت دریافت می‌شود که به خانواده دختر در تهیه جهیزیه کامل‌تر کمک کنند. برای اطلاعات کامل در مورد استرداد جهیزیه و یا استردادهدیه های دوران نامزدی به لینک ‌های مربوطه مراجعه کنید.

به عنوان مهریه

بسیاری از خانواده‌ها بیان می‌کنند که شیربها را به عنوان مهریه دریافت می‌کنند. دریافت پول شیربها به عنوان مهریه خلاف قانون است و همانطور که می‌دانید مهریه به صورت کاملا قانونی تعریف شده است اما تعریف خاصی از شیربها در قانون وجود ندارد. بنابراین زن به این بهانه نمی‌تواند شیربها از شوهرش بگیرد.

شیربها در قانون به عنوان هدیه

همان طور که بیان شد در بیشتر موارد شیربها را به عنوان هدیه قرار می‎‌دهند. اگر این مبلغ به عنوان هدیه به زن پرداخت شود مانعی نیست و اگر ازدواج بهم  بخورد مرد می‌تواند این مقدار پول را که به زن داده است از او پس بگیرد.

آیا پرداخت شیربها در قانون الزامی است؟

در خصوص قانونی بودن یا قانونی نبودن شیربها صحبتی در قانون نشده است و به همین دلیل نمی‌توان به طور قطعی آن را ممنوع اعلام کرد. بسیاری از علمای اسلام معتقدند که شیربها حرام است اما باز هم بستگی به رسم و رسومات هر خانواده دارد. در رابطه با میزان شیربها هم باید بیان شود که مقدار آن توسط خانواده‌های دو طرف تعیین می‌شود و بستگی به توافق طرفین دارد.

نکته مهم این است که که هیچ الزامی در رابطه با پرداخت آن نیست و حتی زوج می‌تواند شیربها را پرداخت نکند. به عبارتی دیگر شیربها در قانون و پرداخت آن شناسایی نشده است و خانواده زوجه به این دلیل نمی‌تواند زوج را ملزم به پرداخت این مبلغ کنند.

پس گرفتن مبلغ شیربها

اگر به هر دلیل ازدواج زوجین بهم خورد در این صورت این سوال پیش می‌آید که آیا ممکن است که شیربها را پس گرفت؟ در واقع این سوال از پرتکرارترین سوالاتی است که از گروه وکلای کرج وکیل پرسیده می‌شود.

در بسیاری از موارد مبلغ شیربها قبل از این که عقد ازدواج صورت بگیرد؛ به خانواده عروس پرداخت می‌شود. اگر به هر دلیلی ازدواج صورت نگیرد امکان پس گرفتن شیربها وجود دارد و بهتر است که داماد به خانواده عروس مراجعه نمایند. اما اگر هنوز مبلغ پرداخت نشده باشد؛ مرد دیگر تعهدی ندارد که مبلغی به زن و یا خانواده او پرداخت کند. در صورتی که زن از پس دادن مبلغ شیربها خودداری کرد؛ مرد می‌تواند به دادگاه در کرج مراجعه کند و از قاضی دادگاه درخواست کند که خانواده عروس را الزام به بازگرداندن مبلغ کند.

نکته مهم اثبات پرداخت شیربها است. اگر خانواده داماد در ازای دادن مبلغ شیربها قرادادی تنظیم کرده‌اند یا مبلغ آن را در ضمن عقد نامه قید کرده‌اند؛ به راحتی می‌توان مبلغ شیربها را پس گرفت. در صورتی که در ازای پرداخت شیربها هیچ سند یا مدرکی وجود ندارد؛ بهتر است که با یک وکیل متخصص در کرج وکیل مشورت کنید.

تفاوت بین شیربها و مهریه

گاهی اوقات شیربها و مهریه با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند به این خاطر که بسیاری از افراد فکر می‌کنند مبلغی که به خانواده عروس پرداخت می‌شود در واقع مانند مهریه و یا بخشی از مهریه است. در این رابطه باید بیان کنیم که تفاوت‌هایی بین مهریه و شیربها وجود دارد که در ادامه بیان می‌شود:

• مهریه به صورت کاملا صریح در قانون بیان شده است و حتی قانونگذار مبلغی برای آن تعیین کرده است که معادل صد سکه تمام بهار آزادی است ولی برای شیربها نه تنها تعریف مشخص و خاصی در قانون نیست بلکه حتی نامی از آن در قانون آورده نشده است.
• زن به صورت قانونی پس از این که عقد نکاح جاری شد مالک مهریه می‌شود و لازم است که مرد مهریه را به صورت کامل به او پرداخت کند اما در رابطه با شیربها هیچ الزامی به پرداخت وجود ندارد و زن هم مالک شیربها نیست.
• اگر مرد مهریه را ندهد زن می‌تواند از راهکار‌ها قانونی برای دریافت آن اقدام کند اما در رابطه با شیربها تا زمانی که مرد تعهد به پرداخت نداده باشد؛ امکان دریافت آن وجود ندارد.
• اگر زن و مرد در دوران عقد و قبل از عروسی از یکدیگر جدا شوند؛ به زن نصف مهریه باید پرداخت شود. در صورتی که اگر ازدواج و عروسی منحل شود مرد دیگر تعهدی به پرداخت شیربها ندارد. در صورتی که نیاز به مشورت حقوقی در این زمینه دارید توصیه می‌شود که از مشاوره رایگان کرج وکیل برای پرسیدن سوالات حقوقی خود کمک بگیرید.

سخن آخر

شیربها در قانون تعریف مشخصی ندارد و بسیاری از اشخاص آن را برای هدیه دادن، تهیه جهیزیه و یا به عنوان بخشی از مهریه پرداخت می‌کنند. پرداخت و دریافت مبلغی تحت عنوان شیربها الزامی نیست و بنابراین هیچکس نمی‌تواند زوج را ملزم به پرداخت آن کند.

همان طور که می‌دانید بحث شیربها بسیار پیچیده است به خصوص که در رابطه با آن هیچ قانونی وجود ندارد. بنابراین بهتر است که قبل از پرداخت مهریه و یا حتی دریافت آن با وکیل متخصص مشورت کنید. حتی اگر قصد دارید که مبلغ مهریه را پس بگیرید؛ وجود وکیل متخصص بسیار کمک کننده است.

گروه وکلای کرج وکیل از افرادی تشکیل شده است که متخصص در زمینه خانواده است و می‌توانید با وکیل خانواده در کرج مشورت نمایید و مشاوره رایگان بهره ببرید.

سوالات متداول

آیا امکان دارد چیزی به غیر از پول را به عنوان شیربها قرار داد؟

معمولا شیربها به عنوان وجه نقد پرداخت می‌شود اما چون بستگی به توافق طرفین دارد بنابراین امکان این که آن را به صورت غیر نقدی پرداخت کرد هم هست.

کرج وکیل چیست و چه کمکی می‌تواند کند؟

کرج وکیل گروهی متشکل از وکلای متخصص است که در بحث خانواده مهارت کافی دارند و اگر در زمینه شیربها سوال حقوقی دارید می‌توانند ابتدا با مشاورین و وکلای کرج وکیل مشاوره رایگان داشته باشید.