فرق مالکیت و سرقفلی چیست؟ همه چیز در مورد آن

بازاریان و تجاری روزانه از عبارت سرقفلی زیاد استفاده می‌کنند و شاید ما هم این عبارت را زیاد شنیده باشیم. حال ممکن است که برای برخی سوال پیش آید منظور از سرقفلی چیست و فرق مالکیت و سرقفلی چیست به این خاطر که این واژه فقط در بین افراد تجاری که ملک و زمینی دارند؛ دیده می‌شود. واضح است که مالکیت به این معناست که فردی ملکی را به صورت قانونی در تملک خود دارد و مالک آن محسوب می‌شود؛ اما در خصوص سرقفلی وضع به گونه‌ی دیگری است. در این مقاله به تمامی پرسش‌های شما در خصوص سرقفلی پاسخ داده می‌شود.

منظور از مالکیت و فرق مالکیت و سرقفلی چیست؟

یکی از حقوق عینی که در جامعه برخی از افراد از آن دارا هستند؛ حق مالکیت است. این حق به این معناست که هر فردی اموال منقول یا غیرمنقول دارند؛ صاحب آن مال، مالک خواهد بود و به همین دلیل دیگران حق ندارند او را از این حقش سلب کنند. در صورتی که مالک بخواهد اموالش را به شخص دیگری واگذار کند؛ بدون هیچگونه منع قانونی، در انجام این امر مختار هستند.

بر اساس قانون، مالکیت به معنای این است که انسان چیزا را دارد و همچنین این توانایی را دارد که در آن تصرف داشته باشد یا این که آن را بهره برداری کند و حتی به دیگری انتقال دهد.

تعریف سرقفلی بر اساس قانون

وازه سرقفلی برای بسیاری از افراد واژه‌ای عجیب و نامفهوم است و همین باعث شده است که در این قسمت به تعریف این واژه پرداخته شود. سرقفلی در اصطلاحات حقوقی به معنای مبلغی شناخته می‌شود که مستاجر یک ملک تجاری با پرداختن مقدار کمی از اجازه بها به مالک می‌پردازد و از حق سرقفلی در ملک برخوردار خواهد شد. به عنوان مثال فرد «الف» ممکن است که به خاطر اجاره  یک مغازه دویست میلیون تومان پرداخت کند و باید ماهیانه ده میلیون تومان هم اجاره بها بدهد. اما اگر در صورتی که ملک سرقفلی داشته باشد؛ فرد «الف» می‌تواند با پرداخت صد میلیون تومان برای خرید حق سرقفلی و پرداخت ماهیانه صد هزار تومان؛ سرقفلی مغازه را از آن خود کند.

فرق مالکیت و سرقفلی چیست؟

گاهی اوقات برخی از افراد این دو حق را از یکدیگر اشتباه می‌گیرند و برخی نیز گمان می‌کنند که با فروش سرقفلی ملک نیز به فروش می‌رسد. در حقیقت این دو حق با یگدیگر تفاوت‌هایی دارد که در زیر به صورت کامل توضیح داده شده است:

• سرقفلی فقط در املاک تجاری وجود دارد و نه املاک مسکونی. در حالی که حق مالکیت برای تمامی املاک تجاری و مسکونی وجود دارد.
• مالکیت یک ملک مربوط به عین مال است. به عنوان مثال شما مالک یک خانه هستید. اما سرقفلی مربوط به منفعت ملک است.
• حق سرقفلی برای مستاجر همان شهرت تجاری را می‌آورد و مستاجر با اجاره کردن این منفعت می‌تواند از حسن شهرت تجاری ملک برخوردار شود.
• در صورتی که قرارداد اجاره پایان یابد؛ مستاجر ملک تجاری که از حق سرقفلی برخوردار است، می‌تواند مدت بیشتری در ملک بماند و مالک حق ندارد او را از ملک تجاری بیرون کند مگر این که مبلغ سرقفلی را به او بازگرداند.
• مالک یک ملک شخصی است که هم ملک را در اختیار دارد و هم می‌تواند منفعت را. با این حال او اجازه دارد که ملک و منفعت ملک را به شخص دیگری واگذار کند.

فرق مالکیت و سرقفلی و از بین رفتن حق سرقفلی

حق سرقفلی به صورت دائمی برای مستاجر به وجود نمی‌آید و با به وجود آمدن شرایطی، مالک می‌تواند این حق را از مستاجر سلب کند:

• در صورتی که سرقفلی بدون اجازه مالک به شخص دیگری واگذار گردد.
• اگر مستاجر یا خریدار سرقفلی، در موعد مقرر اجاره بها را پرداخت ننماید.
• گاهی اوقات تعدی و تفریط در ملک باعث به وجود آمدن حق اسقاط مالک می‌شود.
• تغییر شکل عامل دیگری است که حق اسقاط را برای مالک به وجود می‌آورد.

منظور از تعدی و تفریط در اسقاط حق سرقفلی چیست؟

هنگامی که مستاجر یا مالک سرقفلی بدون این که از مالک ملک اجازه بگیرد؛ اقدامات نامناسبی در آن انجام دهد؛ به طوری که باعث صدمه زدن به ملک شود؛ یعنی تعدی و تفریط کرده است. در واقع تعدی به این معناست که مالک سرقفلی از مقدار اجازه‌ای که مالک ملک به او داده است؛ فراتر رود و اقداماتی فراتر از آن چه که در قرارداد بیان شده است؛ انجام دهد.

اما اگر مالک سرقفلی در نگهداری از ملک کوتاهی کند؛ یعنی در نگهداری از ملک تفریط کرده است. به این معنا که او تعهدات قراردادی خودش را انجام نداده است و همین کوتاهی او باعث صدمه زدن به ملک شده است. در صورتی که تعدی و تفریط در ملک اتفاق بیافتد؛ کارشناسان دادگاه ملک را بررسی می‌کنند و این تعدی و تفریط را تایید یا رد خواهند کرد. به همین دلیل گفته می‌شود که باید حتما دعاوی سرقفلی را با کمک وکیل مناسب در کرج پیش ببرید.

فرق مالکیت و سرقفلی و به ارث رسیدن آن

از آنجایی که سرقفلی مانند دیگر حقوق دارای ارزش و یک نوع حقوق مالی محسوب می‌شود؛ بنابراین برخی سوال می‌کنند که آیا قابل به ارث رسیدن هست یا خیر؟ در واقع این حق مانند سایر حقوق مالی دیگر به ارث می‌رسد. بنابراین وراث متوفی براساس قانون ارث می‌توانند سرقفلی را هم به عنوان یکی از حقوق مالی او در نظر بگیرند.

بر این اساس در مراحل انحصار وراثت باید این سرقفلی را هم به عنوان یکی از اموال متوفی ذکر کنید. البته که ممکن است که اثبات این امر کمی امری پیچیده باشد که شاید در ابتدای امر شما را دچار سردرگی نماید به همین منظور بهتر است که با کمک مشاوره رایگان حقوقی در تهران یا کرج از وکلای مناسب راهنمایی دریافت کنید.

حق پیشه و کسب و فرق مالکیت و سرقفلی

در قانون قدیم از حق پیشه و کسب در خصوص رابطه موجر و مستاجر صحبت شده بود ولی این قانون با تغییراتی مواجه شد. به همین دلیل آن دسته از اشخاصی که زمین و ملکی اجاره کردند که مطابق با قانون قدیم بوده است؛ از حق پیشه و کسب برخودار هستند. این حق از لحاظ حقوقی با سرقفلی تفاوت‌های دارد. در صورتی که فعالیت مستاجر باعث ایجاد رونق و آبادی ملک شود؛ به گونه‌ای که ملک با ارزش‌تر از قبل شود؛ باید مالک مبلغی را به عنوان حق پیشه و کسب به مستاجر پرداخت کند.

تفاوتی که این حق با سرقفلی دارد این است که سرقفلی در ابتدا توسط مستاجر به مالک پرداخته می‌شود ولی حق پیشه در انتها توسط مالک به مستاجر باید پرداخت گردد.

شناخت فرق مالکیت و سرقفلی با گروه وکلای کرج وکیل

با وجود این که تفاوت‌های زیادی بین مالکیت و سرقفلی وجود دارد؛ اما هنگامی که صحبت از دعاوی سرقفلی می‌شود؛ برخی از مستاجران یا مالکان هنوز در رابطه با نحوه طرح دعوا یا سازش به روش حقوقی با مشکلاتی روبه رو هستند. با این وجود توصیه می‌شود که در این موارد از وکیل ملکی در کرج مشورت و راهنمایی گرفته شود.

یکی از وکلای ملکی که در خصوص سرقفلی و مالکیت تخصص فراوانی دارد؛ وکیل ملکی در کرج وکیل است. این وکیل به صورت اختصاصی این دعاوی را انجام می‌دهد و تجربه و تخصص زیادی در خصوص سرقفلی دارد. بنابراین می‌توانید برای مشاوره و راهنمایی بیشتر با او تماس بگیرید.

جمع بندی

دو مفهوم مالکیت و سرقفلی بسیار در بین بازاریان شنیده می‌شود. در کنار این مفهوم برخی از عبارت حق پیشه و کسب هم استفاده می‌کنند که کاملا با سرقفلی متفاوت است. افرادی که قصد دارند سرقفلی یک مغازه را بخرند؛ در طی یک قرارداد می‌توانند این کار را انجام دهند، اما این به معنای حق خرید ملک نیست؛ بلکه عین ملک همچنان در دستان صاحب ملک خواهد بود و خریدار سرقفلی از منفعت ملک استفاده می‌کند.

سوالات متداول

آیا امکان دریافت سرقفلی مغازه به صورت دائمی وجود دارد؟ خیر اگر مستاجر یا خریدار سرقفلی افراط و تفریط نماید؛ مالک می‌تواند این حق را از او سلب کند.

نحوه بازپرداخت مبلغ سرقفلی به مستاجر چگونه است؟ در هنگامی که ملک توسط مستاجر تخلیه می‌شود؛ مالک باید بر اساس نرخ روز مبلغ سرقفلی را به مستاجر پرداخت کند.