عقد جعاله چیست و بررسی انواع آن

در قانون عقود زیادی وجود دارد و برای هر کدام از این عقود یکسری قوانین و مقررات مشخصی تعریف شده است. یکی از مهمترین عقودی که در قانون مدنی به آن اشاره شده است؛ عقد جعاله است. این عقد به این معناست که در مقابل کاری مشخص اجرت و پاداشی به فردی که آن کار را انجام داده است؛ پرداخت می‌شود. این عقد همانند سایر عقود قوانین و ویژگی‌های مشخص به خود را دارد که به اساس همین ویژگی‌ها می‎توان سایر عقود را از عقود جعاله تشخیص داد. در این  مقاله تمامی قوانین و مقررات مربوط به این نوع از عقد را بررسی می‌کنیم.

منظور از عقد جعاله چیست؟

در قانون این عقد به این صورت تعریف شده است: التزام یک شخص رد مقابل انجام یک کار در ازای دادن اجرت به او. اگر بخواهیم این نوع از عقد را به صورت روشن و مشخص تعریف کنیم می‌توانیم در قالب مثال زیر بررسی کنیم:

فردی را در نظر بگیرید که مدیر یک شرکتی است، مدیر شرکت بیان می‌کند که اگر یکی از کارمندانش بهترین راه حل را برای فروش محصولات در نظر داشته باشد؛ به او پاداش خوبی می‌دهد. اگر یکی از کارمندان خواسته کارفرما را به درستی انجام دهد، در این صورت بین کارمندی که این عمل و کار را انجام داده است و مدیر شرکت؛ عقد از نوع جعاله شکل گرفته است. به عبارتی دیگر تنها در صورتی این عقد صورت می‌گیرد که نقل و انتقالاتی که در مورد نظر کارفرماست انجام شده باشد و سپس کارفرما هم باید بر اساس حرفی که زده بود به کارمندش پاداش را پرداخت نماید. در این مثال در صورتی که کارفرما به تعهد خود عمل نکند عواقب قانونی متوجه او خواهد بود. برای مثال اگر پاداش را به صورت چک به عامل یا کارمندش داده باشد و چک او برگشت خورده باشد، علاوه بر مجازات چک برگشتی با عواقب قانونی عدم اجرای تعهد هم مواجه خواهد شد.

عقد جعاله شامل چه ارکانی می‌باشد؟

برای تمامی عقود ارکانی وجود دارد که عقود از نوع جعاله از این امر استثنا نیست. به عبارتی دیگر برای این که قرارداد جعاله به سرانجام برسد باید ارکان زیر در آن وجود داشته باشد:

فرد جاعل

منظور از فرد جاعل شخصی است که درخواست انجام یک کار را می‌کند. در مثال اخیر جاعل همان مدیر شرکت است که پیشنهاد انجام بهترین روش فروش را داده است. جاعل هر شخص دیگری به غیر از کارفرما هم می‌تواند باشد اما در بشتر موارد کارفرما به عنوان شخص جاعل شناخته می‌شود. برای مثال اگر شخصی مالی را گم کرده باشد و از به یابنده وعده مژدگانی را بدهد هم به عنوان جاعل شناخته خواهد شد.

شخص عامل

در مقال جاعل همیشه باید شخص دیگری به عنوان عامل وجود داشته باشد که عمل مورد نظر را انجام خواهد داد. کارمندی که برای مدیر شرکت بهترین روش فروش را پیشنهاد می‌دهد به عنوان عامل شناخته می‌شود. همچنین یابنده مال به عنوان عامل رکن دیگری از عقود جعاله را تشکیل می‌دهد.

اجرت یا دستمزد

یکی از مهمترین ارکان عقد از نوع جعاله پرداختن مبلغی به شخص عامل است. به این مبلغ جعل گفته می‌شود که به عنوان مال الجعاله هم شناخته شده است.

منظور از شرایط عقد جعاله چیست؟

برای این که قرارداد جعاله به درستی انجام شود نیاز به وجود شرایطی است که در ادامه به بررسی این شرایط می‌پردازیم:

• شرایط صحت معامله باید انجام شود. این شرایط شامل رضایت و اهلیت طرفین است. همچنین باید توجه داشته باشید که موضوع معامله مشروع باشد.
• نیازی نیست که مبلغ پاداش یا اجرت حتما میزان مشخصی باشد. به عبارتی دیگر کارفرما یا مالک مال مفقود شده می‌تواند مقداری از مالی که توسط عامل پیدا شده است؛ به عنوان پاداش به او بدهد.
• این نکته مهم را توجه داشته باشد که کیفیت کار از شرایط صحت معامله در این نوع از عقد نیست. در کنار کیفیت کار باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که این نوع از عقود جزو عقود جایز محسوب می‌شود به این معنا که هر کدام از طرفین در هر زمانی و تا هنگامی که مورد معامله انجام نشده باشد؛ حق برهم زدن این نوع از عقد را دارد.

سایر نکات مربوط به عقد جعاله

در برابر تمامی موارد قانونی که در قسمت‌های قبل بیان شد؛ این نکته مهم را توجه داشته باشید که اگر فرد عامل در حال انجام درخواست کارفرما باشد، کارفرما اگر قصد داشته باشد که عقد را برهم بزند باید، به مقدار تلاش عامل اجرت بدهد یا به عبارتی دیگر پرداخت اجرت ضروری است. کاری که عامل آن را خواسته است باید مشروع و قانونی باشد. وکیل خانم در کرج در این باره توضیحات بیشتری می‌تواند ارائه کند.

گاهی اوقات دو یا چند نفر با هم ممکن است که خواسته کارفرما یا جاعل را انجام دهد. در این صورت بعد از انجام کار؛ کارفرما باید بر هر کدام از آن‌ها بر اساس مقدار کاری که انجام داده‌اند پاداش بپردازد. در صورتی که فرد جاعل شخص خاصی را معین و مشخص نکرده باشد، اولین شخصی که درخواست او را انجام دهد به عنوان عامل شناخته می‌شود و مستحق دریافت پاداش است.

عقد جعاله شامل چند نوع می‌شود؟

در قانون جعاله شامل دو نوع می‌شود که هر کدام از آن‌ها دارای ویژگی خاصی است که در ادامه بیان می‌شود:

جعاله عام

منظور از جعاله به صورت عام این است که فردی خبر انجام کاری را به صورت آگهی منتشر می‌کند. در این صورت اولین فردی که آن کار را انجام دهد به عنوان عامل شناخته خواهد شد. این درخواست می‌تواند هر درخواست قانونی و مشروعی باشد. حتی اگر فردی آگهی گم شدن مالی را به صورت آگهی منتشر کند، عقد جعاله رخ می‌دهد و اولین فردی که آن مال را پیدا کند مستحق دریافت پاداش است.

قرارداد جعاله خاص

منظور از جعاله خاص این است که فرد جاعل از یک شخص خاص درخواست انجام کاری را می‌کند. در مثال مدیر شرکت در صورتی که مدیر از یک نفر از کارمندانش بخواهد که بهترین روش فروش را پیشنهاد دهد، در این صورت این عقد به صورت خاص بین مدیر شرکت و همان کارمند معین جاری می‌شود. در این عقد بعد از این که کارمند شرکت مسئولیتی که به او سپرده شده است را به درستی انجام داد، باید به او پاداش داده شود. برای مشاوره بیشتر با وظایف عامل در این نوع از جعاله به یک دفتر وکالت در کرج مراجعه و راهنمایی بیشتری دریافت کنید.

تنظیم یک قرارداد جعاله با گروه وکلای کرج وکیل

بهترین روش برای این که به انجام رساندن عقود جعاله به صورت خاص تنظیم یک قرارداد بین فرد جاعل و عامل است. برای تنظیم این نوع از قرارداد می‌توانید با یک وکیل قرارداد در کرج وکیل مشورت نمایید و از نکات قانونی عقود جعاله و نحوه گرفتن پاداش اطلاعات مهم را کسب کنید. بهترین وکیل در خصوص این دسته از عقود در کرج وکیل می‌تواند به شما مشاوره رایگان حقوقی بدهد و حتی برای تنظیم قرارداد مناسب به شما کمک نماید.

جمع بندی

دسته‌ای از عقود که جزو عقود جایز محسوب می‌شود و به دو صورت عام و خاص انجام می‌شود. شروط صحت عقد مانند رضایت، اهلیت و مشروع بودن جهت معامله از جمله شروطی است که رعایت آن‌ها ضروری است.

سوالات متداول

عقود جعاله در چه زمینه‌های می‌تواند باشد؟

این دسته از عقود در تمامی زمینه‌ها کاربرد دارد، برای مثال برای کار در اراضی، در زمینه ملک و املاک و ارز امکان استفاده از قرارداد جعاله وجود دارد. در قراردادهای ملکی جعاله می‌توانید از وکیل ملکی در کرج هم مشورت و راهنمایی دریافت کنید.

کدام وکیل در کرج وکیل می‌تواند راهنمایی بیشتری در خصوص عقد جعاله نماید؟

وکیل قراردادها در کرج وکیل متخصص در زمینه تنظیم انواع قرارداد است و با تشخیص ریسک قراردادی می‌تواند یک قرارداد مناسب تنظیم کند.